Dæ æ så kontant allti

I dag då eg stod foran spegelen og skulle gjera meg presentabel, fekk eg ei verselinje frå Kari Bremnes sin song «Fiola» sterkt for meg: «Fiola har et sjal ho aldri har greid å drapere…»  Der har eg og Fiola noko til felles, eg har alltid lurt på korfor andre sine skjerf heng så velordna kring halsane deira. Sjølv snoflar eg, i ein alder på femti og endå litt til, ofte  rundt med skjerfet «på hall åtta», med jakken skakt kneppa, og i verste fall med mascara over halve ansiktet. Rett som det er kjem nokon bort til meg og prøver på ein diskret måte å gjera meg merksam på at eg går med genseren bak fram eller blusen på vranga. Og det er ikkje eingong eit tilsikta triks for å vera interessant. Det er nok heller fordi «mitt sinn monne flyve så vide omkring» og fordi fokuset dessverre litt for ofte er på andre ting enn skjerfet rundt halsen…

Bestemor mi, som er eit av dei menneska eg har elska høgast av alle i heile mitt liv, var oppteken av at alle ting skulle vera skikkelege. Kleda skulle vera utan flekkar og skrukker, og skoa skulle vera pussa og utan søleflekkar. Når ho sydde, var det alltid pinlig nøyaktig, og eg som i si tid lærte å sy på ein gammal sveivemaskin på fanget hennar, oppdaga først i vaksen alder at eg var oppdregen til skikkeleg pirkearbeid med bittesmå tråklesting. Tråklestinga kan nok skuldast at ho sjølv lærte å sy før knappenålene si tid, og ei viss misstru til knappenåler hadde ho alltid, så slike brukte ho ikkje. Ein kunne mista dei på golvet og få dei i føtene. Viss morfar fekk ei skjorte som var bretta med knappenåler, slik dei ofte var før i tida, drog ho forsiktig ut ei og ei nål, telde dei,  pakka dei inn i gråppir og bandt hyssing rundt. Dersom ho hadde mistanke om at det kunne liggja ei nål på golvet, tilkalte ho min onkel Magnus som hadde ord på seg for å vera god til å leita.

Noko av det finaste ho kunne seia om noko eller nokon, var at dei var «så kontante». Då var det ikkje mykje å setja fingeren på. Ho kunne og seia at det var «så akkurat». Det gjekk sånn omtrent ut på det same. Dessverre vart ho gift med ein skikkeleg «slarvefant», min morfar, som forøvrig var verdas mest godhjarta person. Dette medførte at fleire av ungane vart «slarvne» og ikkje opptekne nok av at ting skulle vera kontante.

Når eg sa noko til bestemor om mi barndomsvenninne Gro Ingeborg, sa bestemor alltid: «Hu æ av di Reime.  Dei er alltid så kontante. Der er alt så akkurat.» Så Gro Ingeborg og Elisabeth, viss dokke skulle lesa dette, så vit at de kjem frå ein familie som fekk stor anerkjenning frå mi forlengst avdøde bestemor. Dessverre for bestemor, så vart eg nok meir slarven enn kontant eg og… Eg ser sjølv at den «siste finsihen», som gjer ting «kontant» eller «så akkurat» manglar eg totalt evnen til. Eg kan rydda og vaska i dagevis, men kontant blir det aldri, alltid er det noko som er litt på snei, eller ikkje heilt i vater. Dei einaste gongene det verkeleg har sett kontant ut her, er når eg har hatt svigermor eller Eva Mari på lengre ferieopphald. Det har noko med linjene i ting å gjera, at skoa står på rekkje, teppene ligg beint, bileta heng rett og putene ligg fint i system i sofaen. Eg ser det sjølv, men er ute av stand til å gjera noko med det. På same måten ville mi kjære bestemor fått sjokk om ho såg kor avslappa eg kan vera på glasskår og nåler på golvet. Det er best å ikkje vita om alle dei stadane eg har funne nåler her i huset.

Og slik er det bare, er eg redd. Som barn las eg med ein viss interesse i ei raud bok i bokhylla heime som heitte «Husmorens arbeidsbok». Der vart det beskrive korleis ein kunne organisera ein praktisk og perfekt heim. Skrekkeksempelet i boka var «stakkars lille, upraktiske Elvira Huskestuen», som aldri visste kor det var lurt å plassera strykebrettet eller saftkokaren… Eg hadde allereie då ein mistanke om at eg stod i fare for å utvikla meg til Elvira Huskestuen. Takk til alle gode makter for at eg ikkje vart fødd inn i ein alder der kvinnene si hovudoppgåve var å bestyra ein praktisk praktheim…

Eg trøystar meg med at eg kan hugsa at då eg høyrde gravferda etter Olof Palme, for snart 28 for sidan, på radioen, så vart det av ein av talarane poengtert kor sjarmerande det var at han ofte i rein distraksjon kom med skjorteflaka utanpå dressbuksa… Så er eg då i godt selskap. Eg vågar å tru at det litt asymetriske og litt uperfekte kan ha ein viss grad av sjarm. Så får eg heller leva med at eg og Fiola aldri får dandert skjerfa våre… Som det står i ein av yndlingsbarnesongane mine:

Jeg liker dine store ører
og nesa di har nydelig profil.
Jeg liker dine mange tusen fregner,og jeg elsker ditt gode smil.

I bokhylla i går, kom eg over diktsamlinga «Vegen» av Torstein Børte. Ho kom ut i 1985 på Luther forlag akkurat som mi første diktsamling «Døtre av gleda». Layouten og framsidebiletet på desse to bøkene er heilt i same stilen. Elles er dei ganske så forskjellige.  Manuset til boka vart ferdig få månadar før han døde åttifem år gammal, og boka fekk han aldri sjå ferdig. Kanskje dette diktet fangar opp noko av tonen i dette innlegget?

*

Ser eg spettur
i lakken
tenkjer eg:
Her var det
godt å vera bån.

Torstein Børte

*

Diktet under har eg faktisk leita etter lenge. Eg trudde det var skrive av Olav H Hauge, men eg kunne ikkje finna det i nokon av samlingane hans. Forklaringa er altså at opphavsmannen heiter Torstein Børte.

*

Legg dei ikkje merke til deg
i dei store salan,
ta kje det så tungt
bare dei ventar deg heime.

Torstein Børte

*

Me er på veg inn i ei årstid med lystenning att. I dag var det den første morgonen denne hausten det fall seg naturleg å tenna eit stearinlys til frokosten. Eg tek med dette Børte- diktet til slutt.

Når ljoset blir tend
det går som ei helsingfrå heim til heim-
ein smil mellom folk
i ei grend

Torstein Børte

I kveld er det torsdag, og i morgon er det skrivedagen min. Det er ein fantastisk følelse. Eg og Halvard har kost oss med komler med pølse, bacon og kålrabistappe til middag. Det er sjeldan kost heime hos oss. Det er lenge sidan det var fast torsdagsmat, og fredagsmat i dei tusen heimane inkludert den eg vaks opp i. Det er kraftige saker, men godt er det….

Heidi