Mens lapskausen koker på kjøkkenet

.

så tek eg meg tid til å filosofera litt her. I det såkalte kristennorge, så er det ei slags myte om sommaren som åndeleg tørketid. Eg har alltid kjent det heilt motsatt. I ferien har ein tid til å tenkja tankane sine heilt ut, og i bestefall kan ein finna ut om det ligg ein tanke eller to bakanfor der og. Då vel eg å definera ordet åndeleg i litt vid foratand, ikkje bare med tanke på det religiøse, som mange veit er ein viktig del av livet mitt.

Eg har akkurat skore store mengder grønsakar til lapskausgryta, og medan eg stod der og var husmor fekk eg med meg eit av desse sommarprogramma dei alltid sender mange av om sommaren, der ein kjend person fortel litt om seg sjølv og livet sitt medan han spelar musikk han liker. Slike program er eg heilt vill etter, fordi eg alltid har likt forteljingane om korleis det er å vera eit anna menneska. Kanskje den interessen er litt av grunnen til at eg liker å dela nokre av mine forteljingar her. Der ute er det med ein viss sannsynlegheit nokon som liknar litt på meg, ein eller annan, som koser seg med å få kikka litt inn i mi forteljingsbok. Det er litt som Tove Ditlevsen seier det i eit av dikta: «Det er en lille pige hvis hjerte ligner mit, hun bor måske i Holstebro, måske i København. Hun lever andres drømme og har ofte mareridt, og skælver lidt når skingre stemme råber hennes navn»

I dag var verten for sommarprogrammet Erik Ulfsby, som er sjef ved det norske teateret. Han fortalde mellom anna om barndomen der han var heilt hekta på lego, han ynskte seg lego kvar gong han skulle få gåver, og laga ein eigen verden som han sjølv regisserte. Han var glad for at dei vaksne hadde latt han halda på med dette, for eigentleg skal, eller snarare skulle jo norske barn bruka fritida si til å leika utandørs. Eg kom til å tenkja at eg og hadde opptil fleire slike små samfunn på romet mitt i andre etasje hos bestemor og morfar. Eit heilt lite samfunn av papirdokker eg sjølv teikna og laga klede til, med mange familiar. Eg hadde og ei lita grend med store dokkehus eg sjølv hadde laga av pappøskjer med møblar laga av eggekartongar, trådsneller, stikkedåsar og små bitar av badedrakttøy, som moster tok med frå sopejobben sin på fabrikken. Eg er djupt takknemleg for at eg fekk lov, og for at ikkje dei vaksne syntest det vart for mykje rot. Bestemor hadde ein engels tålmod med leiken min. Ho lytta tålmodig viss eg ville fortelja og let meg få vera i fred viss eg ville det. Eg hugsar at eg reagerte med vantru då eg og ei venninne hadde laga eit liknande dokkehus på romet hennar og mor hennar hadde kasta det, fordi det bare stod og samla støv. I mine auge var det heilt hinsides å bare kasta noko slikt. Oppfordringa frå meg i dag må vera å la barna få lov til å rota litt. Kanskje er det noko i det Cornelis Vresvijk syng. «Barn er ett folk och dom bor i et fremmande land..»

Erik Ulfsby var fin å lytta til, og eg stod der og var nesten litt lei meg fordi eg pr definisjon har slutta med teater… Det høyrdest så kjekt ut å driva teater. Men det å slutta med barneteater opner nye dører av tid. Kven veit kva som kan opna seg sånn etterkvart? På eit eller anna vis er det klart at eg framleis skal jobba med teater.

I gårkveld såg me etter anbefaling frå Odd Christian ein dokumentar om den familien White frå West Virginia. Familien White viste seg å vera ein stor og brokete familie prega av rusmisbruk og kriminalitet, men likevel ein familie der medlemmane på mange måtar stod saman og var klare til å hjelpa einannan. Eg likte dokumentaren som viste livet frå ein vinkel dei fleste av oss nok heldigvis er beskytta frå å ha så mykje erfaring med. Som eit av barnebarna sa, folk hadde negative forventninar til dei så snart dei høyrde etternamnet. Likevel hadde dei på ein måte fått ein slags kultstatus i nokre miljø.

I dag har eg snakka meir og med fleire enn naboane enn eg nesten har gjort i løpet av heile vinteren. Foranledninga til dette var luking av det store bedet mot gata. Det var ein del ugras å ta fatt i ja. I fjor kjøpte eg fleire ulike typar stauder som dessverre stort sett ikkje har kome opp att. Eg skal ta ein tur ein av dagane å handla inn litt til å fylla tomroma etter ugraset med. Prestekragar, kornblomar og valmuer kanskje? Det er ganske kjekt å stella meg blomar når ein bare tek seg tid til det. Og så er me i gang med eit «kasta klede som ligg i kjellaren- prosjekt.» Normalt har eg alltid ein del av kleda eg ikkje bruker til ei kvar tid liggjande der fordi eg har eit veldig lite klesskap. Eg innser at ein del må sendast til Fretex. Plagg eg ikkje har hugsa at eg har hatt dei siste fem åra, bør kanskje gå den vegen? Eg er veldig lite flink til å kasta, og det er litt vemodig med alle minna som blir vekte til live i ein omgang kjellarrydding. På eit slikt hording- program på TV, ein amerikansk variant av «Ekstrem opprydding», blei det sagt at folk som samlar på alt mogleg gjer det fordi dei ikkje torer sleppa taket i fortida si. Et ikkje fortida verd å ta med seg til framtida, då? Eg innser at eg har minst eit snev av lidinga, og får vel gå og rydda vidare før nokon stiller ein alvorleg diagnose.

Me har nettopp ete god heimelaga lapskaus, som eg meiner skal vera kokt nesten til mos, medan mannen i mitt liv vil ha bitar som nesten let seg tygga. Halvard har fått sommarjobb i ein kombinert barnehage/ sommar SFO. Det er interessant å høyra korleis han opplever det. Det er litt vemodig å ikkje ha små barn ved middagsbordet lenger, samtidig er det jo interessant å kunna ha vaksne diskusjonar om tema dei etterkvart har begynt å interessera seg for. Ja, eg innrømmer det. Sjølv om eg saknar barndomen så er det interessant å oppleva at dei blir vaksne og. TIl rors Columbus…

Eg skal bare sjå om eg finn eit fint dikt å avslutta innlegget med… Eg er veldig glad i Tove Ditlevsen,sjølv om stemmen hennar nok er mørkare og meir melankolsk enn min.

Ungdom

Urolige hjerte,

hvor skyggerne gror

som graner i skumrende skove,

vor verden er lille,

vor længsel er stor,

vi har ikke tid til at sove

*

Det sker at vi fanger

et mørkeblåt blik,

hvor stjerneskud skælver og svinder,

da flygter vi angst for

de gaver vi fik

og ængstes for alt vad der binder.

*

Urolige hjerte,

hvor skyggerne gror,

av nætter i fremmede lande;

en verden i vrede

har sat sine spor

på ungdommens sænkede pande.

Tove Ditlevsen

Heidi