Vinterkräksjukan eller ikkje?

Fordi eg dagleg vandrar omkring i eit svensk bloggelandskap, så får eg førstehandskjennskap til livet i landet på den andre sida av grensa. Mykje av det eg les kunne like godt vore skrive i Norge, men det er interessant å registrera små merkbare forskjeller…

Nå må både svenskar og nordmenn gjerne arrestera meg, for nokre av desse forskjellane finst kanskje bare i hovudet mitt, men her hentar eg altså ut bitar av mitt høgst begrensa antropologiske forskningsprosjekt.

Først litt om sjukdomar…
Alle svenska bloggarar ser ut til å vera opptekne av noko som heiter vinterkräksjukan. Det merkelege er at denne sjukdommen trur eg ikkje eksisterer i Norge, eller, sjølvsagt finst sjukdomen, men med andre rammebetingelsar, liksom…

Visst blir me magesjuke i Norge og, men her har me ikkje ord som fester elendet til vinterhalvåret. Her kallest det spysjuke eller omgangssjuke og kjem like gjerne midt på sommaren. Så i alle fall er det ikkje slik der eg bur at ein i november begynner å psyka seg opp til at nå kjem snart vinterkräksjukan…

Så er det dette med sjukdom og smitte. Eg har fulgt ein diskusjon på hypodea der folk er oppgitte over at nokon kan utsetja andre for smitte ved å koma halvsjuke på jobb. Eg får inntrykk av at det er heilt vanleg å gå rundt med desinfeksjonssprit i handveska. Det gjorde eg då eg var i Tanzania, men det ville ikkje falla i tankane mine at eg skulle gjera det her. Eg er av dei som omtrent kjem krypande halvsjuk til jobben om eg er dårleg, fordi eg veit at vikarar ikkje veks på tre, og at ein dag i senga for mitt vedkomande vil belasta kollegene mine.

Kanskje eg er heilt på tur, men eg har inntrykk av at det er slik dei andre på jobben tenkjer og. Det ville ikkje falla meg inn å irritera meg over at dei næraste kollegene kom forkjøla på jobb. Eg ville tvert i mot vera takknemleg fordi dei haldt seg på beina, slik at me slapp unna eit vikarproblem. Men me som går oppi halvsjuke ungar støtt har kanskje høg terskel for smittefrykt…

Noko uventa fekk eg i går støtte i avisa VG. Der påpeikte dei at det var merkbare kulturforskjellar mellom Norge og Sverige på dette punktet. I Norge blir det sett på som litt umoralsk å vera heime frå jobb med forkjøling og lett feber, medan i Sverige blir det sett på som litt umoralsk å koma på jobb med fare for å smitta andre. I den svenske debatten vart karensdag nemnd som argument for å gå sjuk på jobb for ikkje å tapa pengar. I Norge har me ikkje slikt. Me får lønn på alle sjukedagane.

For å dra det dramatisk vidare. Skikkane kring dødsfall er og ulike. I Norge kjem alle som vil til ei gravferd. Det blir sett på som å visa avdøde den siste ære, og det kan bli reagert negativt på om ein ikkje prioriterer å gå i gravferda til ein slektning, ein tidlegare kollega eller ein nabo. I Sverige har eg forstått det slik at ein byr inn til gravferder. Ein annan stor forskjell er at i Norge blir avdøde gravlagd innan ei veke medan det ser ut som ein kan venta ein månad i Sverige.

Det ser ut for meg, men eg kan godt ta feil, som om ein er meir oppteken av skikk og bruk og god oppdragelse i Sverige. At det på eit vis er viktigare enn i Norge å fylgja det som er opplest og vedtatt som god folkeskikk. På den andre sida så ser eg at det i svenske bloggar er mykje meir banning enn i dei norske. Eg lurer på om aksepten for språkbruk er høgare i Sverige.

På skulen der eg jobbar er det nulltoleranse for banning. Det vil seia at viss det glepp eit banneord ut av munnen på eit barn, enten det bare tøffar seg eller treff tommelen med ein hammar, så skal foreldra varslast.

Eg lurer på om det er ein friare språkbruk i svenske klasserom? For viss dei vaksne snakkar med dei same orda som dei skriv, så kan ein vel knapt forlanga at barna ikkje skal banna?

Det er mykje ein kan undra seg over… Eg håpar ikkje nokon trur dette er kritikk av det svenske, for det er absolutt ikkje slik meint. Eg bare morar meg litt over at me er så like, men på nokre få små felt ganske ulike.

Heidi