Byen eg ikkje visste eksisterte – del to

Etter å ha sett så mange menneske korsa seg eller ta av lua i det dei passerte kyrkja, bestemte me oss for å sjå om den store kyrkja var open. Dørene stod opne, og det høyrdest vakker fleirstemd song der inne frå.

Synet som møtte oss var slåande. Det var ei russisk ortodoks kyrkje, og morgonmessa var i gang. Det vakre kyrkjeromet var ein utruleg kontrast til alt det grå me hadde sett.

Dei vakre ikonostasane lyste i gullbelagde ikon, og det var kvite liljer og ulike plassar å tenna lys. Ein plakat bad turistar visa respekt for den pågåande messa, derfor lot eg vera å fotografera. Eg håpar eg kan få fotografert i dag og leggja inn bileta her.

Frå sideikonostasen foregjekk messa. Då eg kom stod presten, kledd i rosenraud messehakel bak ikonostasen, den ikonbelagde veggen med dører mot kyrkjeromet og song. Han song vekselsong med forsongarar som stod ved ein lesepult og menneska i kyrkja tok del i den fleirstemde songen. Det veksla mellom messing og det eg tenkjer på som ortodoks kyrkjesong.  Eg kjende meg sterkt tiltrukken av både songen og kyrkjeromet og fekk veldig lyst til å ta del i bøna. Songen både trøysta og løfta og gav meg ei slags oppleving av å koma heim til noko sterkt og stort og trygt.

Her var det eg som var kyrkjeframand, så fekk eg ei påminning om koss det og kan vera. Så vidt eg forstod så var heile messa på ukrainsk eller russisk, i alle fall kunne eg ikkje skilja noko av det eg kan på kyrkjelatin, så reint språkleg forstod eg ingenting. Eg korsa meg når dei andre gjorde det og bøyde hovudet når dei andre gjorde det.

Kyrkjelyden var blanda. Det var ei nonne der, mange gamle damer, eit par eldre menn, nokre på min alder og nokre yngre. På ein benk bakerst sat ei veldig bleik eldre kvinne med både hovudet og kroppen hylla inn i kvitt. » Er ho ei dokke, eller er ho levande,» kviskra Leif til meg. Eg går ut frå at ho var levande, for då eg gjekk ut var ho der ikkje lenger.

Dei var ikkje så mange, kanskje tretti personar som tok aktiv del i messa. Andre gjekk inn og ut av kyrkja, sette seg ned på ein benk og lytta eller tende lys. På eit bord framme der messa var låg det brød, lyse fletteloffar på eit fat. Plutseleg kom ei dame på min alder effektivt småspringane med ein papirpose. Midt i songen tok ho fram ein til fletteloff før ho hasta ned til dei andre syngande. «Der kom Martha,» tenkte eg for meg sjølv, ho har hatt ein travel morgon…

Eg har bare vore på ei russiskortodoks messe før, og det er veldig annleis frå den ganske samansette erfaringa eg elles har med gudstjenesteliv. Liturg og medgåhjelparar går ut og inn av dørene i ikonostasen. Røykjelse, gullbelagde biblar, brennande lys og nattverdvin blir bore inn og løfta fram og bore ut att etter ei stund. Det er mykje dramaturgi i det, eg har i grunnen lyst til å lesa meg opp for å forstå det betre. Med all respekt, for det er veldig vakkert, så får eg litt assosiasjonar til dokketeater, der dokker og rekvisittar dukkar opp på ulike scener og forsvinn att.

Eg har alltid tenkt at folk som utøvar musikk får ein eigen venleik når dei opptrer, dei gløymer seg sjølv og blir eitt med musikken. I går tenkte eg at menneske blir vakre når dei er i djup bøn og, ein kan sjå at det skjer noko fint med ansikta deira, dei legg av seg fasaden og står der med eit ekte og nakent uttrykk. Eg vart fyllt av ømme kjensler for eit par av dei gamle damene som knelte på steingolvet med stive rørsler, men knela ville dei, og for den eldre mannen som knelte med sixpencen under det eine kneet, sikkert fordi han hadde vondt i det, og som ikkje heilt klarte å halda tonen under songen. Eg såg mange menneske, som meg sjølv, som stod der med liva sine i hendene, som ynskja å leva gode liv, ynskja å vera gode menneske, og som kjende at dei trong noko større å lena seg i mot. Alle er me barn av livet og ganske ofte treng me ei skulder, eit fang eller ei hand å halda oss fast i.

Presten kom ut med kalken med vin. Nokre av dei som var der gjekk fram, ein del av dei knelte. Presten tømte vin inn i munnen på dei med ei stor skei. Eg går ut frå at det var ein del av nattverden. Så gjekk han ut at med kalken og messinga haldt fram.

Me gjekk før det var over, så om neste ledd var at fletteloffen skulle brytast, veit eg ikkje. Som totalt kyrkjeframand i denne samanhangen, så hadde eg nok ikkje tord å gå til nattverd. Eg veit ikkje om den russiskortodokse kyrkja praktiserer nattverdfellesskap med kyrkja eg tilhøyrer, eg trur dei kanskje ikkje gjer det. I min samanhang nå var det dette andre eg kjende på, dette å stå der og vera menneske saman med desse ukjende, stå der med vår tru, vår lengt og vår uro og bli omfavna av noko større. Det ligg det mykje kraft og livsmot i.

Heidi