Da ska bli regen i Amerika.

Det er ikkje første gongen me lar oss skremma, skuffa og fortvila over valet av ein amerikansk president. I nittenåtti gjekk eg på lærarskulen i Kristiansand, og eg hugsar det gjekk kaldt nedover ryggen på oss då det viste seg at Ronald Reagan vart ny amerikansk president. Eg hugsar framleis eit par setningar frå ein vestlandsk revy eg ikkje trur eg såg ein gong, men bare fekk referert: Ein eldre mann sit og les i avisa og kikkar opp med fylgjande kommentar: «Da ska bli regen i Amerika. Da ska bli regen i fira longe år.»

Det skulle visa seg å bli Reagen i Amerika og det i «åtta longe år».  Det var sikkert mangt og mykje som gjekk sin skeiva gang, men den verdskrigen me skalv for i skuggane av den kalde krigen, klarte me heldigvis å styra unna.

Eg kan ikkje seia eg jubla for George W, heller, og få ting viser betre enn presidentvala at det faktisk er mykje med den amerikanske kulturen og politikken som det er vanskeleg for ein nordmann å forstå og identifisera seg med.

Då eg vakna med ei viss uro i kroppen klokka tre om natta under valet var eg så dum at eg strekte ut handa etter i-paden for å forsikra meg om at Hillary leda. Då eg såg det eg såg, vart det ikkje meir soving den natta. Eg prøvde å fortelja meg sjølv at eg ikkje på nokon måte kunne påvirka den amerikanske stemmeteljinga, og at eg like godt kunne sova vidare for å kunna møta neste dag vaken og klar. Kropp og hjerne let seg ikkje overbevisa. Eg vart liggjande og smugkikka med eit stadig høgare stressnivå i kropp og sjel, heilt til eg like godt kunne stå opp…

På skulen neste morgon høyrde eg elevane snakka høgrøysta med kvarandre på gangen, og då eg kom ut til dei for å seia god morgon medan dei hengde av seg jakkane, høyrde eg på stemninga at mange av dei rett og slett var redde. Her har dei i fleire månadar overhøyrt at dei vaksne dei kjenner omtala Donald Trump som «den spinngalne mannen som seier så utruleg mykje dumt, og som det ikkje går an å stola på». Nå var denne mannen vald til president i USA, og ungane lurte på korleis det skulle gå med verda. «Skal han begynna å byggja muren mot Mexico med det same?» «Kjem tredje verdenskrig nå snart.» Me måtte prøva å roa dei ned med å fortelja at det var mange som skulle bestemma i lag med han, og at det å vera president ikkje var det same som å vinna ein valkamp. Nå kom han nok til å visa nye sider ved seg sjølv…

Eg innser at eg ikkje er amerikanar, at det ikkje er alt eg forstår fordi eg aldri har følt det på kroppen, og at den norske pressa ikkje akkurat har behandla Trump som favorittkandidaten. Likevel kjenner eg at eg er djupt uroleg for ein del verdispørsmål. Korleis skal det nå gå med klimaforhandlingane? Kva slags menneskesyn skal bli forvalta i USA? Kva slags kvinnesyn har den nye presidenten? Er det verkeleg slik at mannen trur på at det å ha rett til å bera våpen er ein menneskerett som dessutan vil gjera verda til ein tryggare plass?
Det får meg og til å tenkja som nokon, kanskje det var Vømmøl spelemannslag, song på syttitalet. Det e itt´no som kjem ta seg sjøl.»… Her i landet har me trygt kunna lena oss mot velferdsstaten og kunna tru at me bur i eit land der menneskerettane er oppfylde, der me tek vare på dei svakaste mellom oss, og der alle har rett til å bli tekne vare på… Eg blir minna på at det ikkje er sjølvsagt, at me aldri må slutta å kjempa for det me trur på og at me må prøva å oppdra barna våre til omsorg, nestekjærleik og evne til solidaritet i ei verd der mobbing er underhaldning og der nokon trur at dei med dei spissaste albuane har mest rett.

Det har vore regen i Amerika før. Det er godt me snart er inne i den tida på året der me skal syngja «Fred over jorden, menneske fryd deg…» Eg blir alltid litt fortvila når nokon seier at «Nå er det så mykje gale i verda at eg viss bare kan grava meg ned.» Slutt aldri å tru at enkeltmenneske kan gjera store forskjellar. Ghandi og Nelson Mandela hadde i si tid stor grunn til å tru at dei ikkje kunne forandra på noko som helst.

Eg hugsar den gode kjensla for snart åtte år sidan då me såg Barak Obama gå hand i hand oppover gata i Washington DC etter at han var blitt innsett som president. Eg hadde ei god og varmande kjensle av at «Nå går verda framover, nå er me på rett veg.»  Det trur eg og at me var. Av og til gløymer me som plaskar rundt i den norske andedammen kor mykje som er frykteleg gale i verda. Me må aldri slutta å tru at me kan gjera noko med det.
Heidi