Venninner

I dag har eg tenkt å jobba «den omvende vegen». I heile sommar har eg brukt litt av kvar dag til å skriva dikt eller idear til dikt. Planen er så å gå djupare ned i materien og vidareutvikla det eg har skrive. I dag har eg lyst til å ta ein modig vri på det heile. I staden for å skriva ei skisse ned i ei blå eller grå skrivebok, vil eg prøva å skriva det direkte inn her. Det vil heilt sikkert bli endringar etterkvart, men slik får det bare vera.

Til det diktet eg har bestemt meg for å skriva har eg ei heilt konkret inspirasjonskjelde. Under vignetten «Visitt» i Strek (nr. 1 2019) fortel Johanne Mandujano kort om dei fire venninnene sine Kristin, Johanne, Anny og Isabelle. Desse framstår svært forskjellige og ein ser alle fire for seg. Samtidig går det tydeleg fram i teksten at ho

er veldig glad i alle fire og at ho treng dei i livet sitt. Den korte petit- artikkelen sluttar med fylgjande konklusjon: «Det å ha en venn. En rar venn, en sunn venn, en frekk venn, en god venn. Jeg takker Gud for mine.»

Denne veldig korte teksten som eg først las utan å reflektera så mykje over innhaldet, har eg lese om igjen fleire gonger. Det aller finaste med han er at han har fått meg til å tenkja på kor fint det er å kjenna og vera glad i mange forskjellige menneske. Eg har tenkt på kor heldig eg er som har så mange og så forskjellige venninner. Mine venninner er og vidt forskjellige og fargerike på kvar sine måtar. Saman dekkjer dei eit veldig stort felt av eigenskapar og veremåter, og eg set pris på dei alle saman. Eg har vald å ikkje bruka namn i diktet, men det eg skriv er sant… Det vil seia, eg bør nok faktasjekka eit par ting før det eventuelt kjem på trykk, og medan eg skriv denne setningen, har eg fortsatt ikkje skrive diktet… Men nå set me i gang:

Eg har ei venninne som spelte trekkspel då ho var fire år,
ikkje etter nybegynnarnotar, men melodiar ho hadde høyrt på radioen.
Det hende ho spelte med instrumentet på ryggen
for å få ekstra stor applaus
Ei av venninnene mine sykla frå Nordkapp til Lindesnes.
Ho song salmar mens ho sykla, og reisefylgje ville ho ha seg fråbedt.
Ei av venninnene mine er over åtti år,
og mange er i mitt hovud framleis veldig unge.
Mange av dei les bøker, men eit par av dei kjem liksom aldri i gang.
Eg har venninner som sjeldan set sine bein i kyrkjer,
og andre som gjerne kunne ha budd der for resten av sitt liv.
Ei av venninnene mine kler seg alltid i oransje eller turkis
og har fire kokte egg med seg på jobben.
Ei er utdanna revisor, veldig flink til å framføra dikt,
og den einaste eg kjenner som hugsar songtekstar frå 60-talet
betre enn eg gjer det sjølv.
Eg har venninner som syng som englar
og venninner som bare veldig forsiktig
lufter stemmen sin i godt lag.
Eg kjenner ei som gjerne dansar på bordet
og fleire som helst vil sleppa å dansa når nokon ser på.
Ei av venninnene mine har eg kjend sidan eg var seks år,
og ei sidan me var sju og møttest utanfor fotografen kvar morgon
med kvar vår ransel for å ta fylgje til skulen.
Ei av dei dreg på jomfrureiser til Påskeøya
og er reisande i yoga.
Ei skriv dikt og har eit par svindyre Masai-sko med rullesolar
som ho aldri har fått til å gå i.
Nokre snakkar høgt og lenge med stort publikum,
andre snakkar best med innestemme og i lukka forum.
Ei syr samekofter og strikker på bestilling,
ei anna vatnar hagen sin med gullvatn,
og har laga eit blomeparadis ho nesten ikkje kan reisa vekk i frå.
Ei trålar butikkane langsamt og systematisk,
ei handlar på impuls og tek seg ikkje tid til å prøva,
medan ei tredje er allergisk mot handlegater og kjøpesenter.
Ei rir på ukjende hestar i fjella i Guatemala utan å blunka,
men er nevrotisk sjølvransakande
og har store kassar med papir ho aldri får sortert.
Ei blir kvalm med tanken på å ta blodprøvar
ei anna vil helst vera vaken under operasjonar
for ikkje å gå glipp av noko interessant,
og ei tredje er redd for at optikarar og tannlegar
ved første høve skal finna skjulte kreftsvulstar.
Ei pakker alltid koffert til klokka fem om morgonen
når ho skal ut og reisa.
Ei lever mest når ho sit på eit fly,
andre reiser bare med toget.
Fleire jobbar i pedagogisk psykologisk teneste,
mange fargar håret,
og opptil fleire har hatt kunstutstillingar.
Ei har vist oss at ein klarer seg godt utan fast plass å bu,
og fleire trist best aleine på hytta.
Tre av dei gjekk eg i klasse med på barneskulen,
og kan framleis få meg til å le så eg får vondt i magen.
Dei har tiltru til forskjellige parti,
trur eller smugtrur på Gud,
har problem med å tru på noko som helst,
er spesialutdanna i sjelesorg,
eller trur mest på sjamanar og reinkarnasjon.
Fleire har vore alvorleg sjuke,
og heldigvis blitt friske att.
Ei elskar å invitera alle på middag,
ei er veganar og ei sverger til seterrømme og meierismør.
Til saman har me prøvd det meste av diettar
og fleire av oss har knaska kålrabi til kjevene verker
og teke djupdukk i lavkarbo-oppskrifter.
Nokre badar aleine i iskald sjø så fort dei får sjansen,
ei har begynt å jogga,
ei har fjellhytte, boicottar fjellturar
og filosoferer heller i jacuzzien på terrassen.
Til saman kunne dei ha strikka seg her i frå til månen
og kanskje tilbake igjen og,
sjølv om det finst dei som aldri rører strikkepinnar.
Dei går inn og ut av roma sine
i det store huset mitt,
enten eg ser dei titt eller sjeldan,
enten dei liker timelange telefonsamtalar,
eller trivst best med sms og julekort.
Til saman er me markblomar i ein grøftekant,
roser på eit kongeleg bord,
og liljer i store bukettar.
Til saman er me det meste,
og langt meir enn det som let seg formulera,
i dikt som nesten er for lange som dei er.
Eit høgt og eit lågmælt hurra til venninnene mine,
saman kan me bera
og saman kan me stå i nesten alt
som kanskje kunne tenkjast å koma på.

Heidi